Zoals beloofd is, proberen we hier informatie te geven over de situatie uit Göncruszka.
Op 1 maart is Elke Rüeger Haller in Göncruszka aangekomen. Zij is een Zwitserse emeritus predikant en de voorzitter van de Zwitserse stichting die de protestantse gemeente in Göncruszka steunt. Zij plaatst regelmatig updates op de site van de deze stichting over de gebeurtenissen in en rond Göncruszka sinds het uitbreken van de oorlog. Onder deze oproep staat een vertaalde samenvatting van deze “nieuwsbrieven” om een indruk te krijgen van de situatie.
We zijn blij te merken dat onze inzamelingsactie goed loopt. Naast de €1000 die de ZWO in eerste instantie heeft overgemaakt, hebben we inmiddels nog een bedrag van €1500 overgeschreven. Er is veel meer ingezameld en dit geld kunnen we direct overschrijven als zij het nodig hebben. In verband met de instabiele koers van de Hongaarse Forint hebben ze liever dat we het geld hier houden zolang het niet direct nodig is. We houden hierover contact met Levente. Voor de duidelijkheid: dit geld gaat direct naar de kerkgemeente in Göncruszka zodat zij spullen kunnen kopen die nodig zijn om daar vluchtelingen op te vangen. Het gaat dus niet naar de Hongaarse Hervormde Liefdadigheidsdienst en het geld is ook niet bedoeld voor het huizenproject zoals genoemd in het verslag van Elke.
Er blijven vluchtelingen de grens over komen en het ziet er niet naar uit dat dit op korte termijn zal veranderen. Daarom vragen we u om ruimhartig te schenken maar ook om uw gebed, voor de vluchtelingen, hen die vluchtelingen direct helpen, maar ook voor oplossingen voor de lange termijn nu landen en gebieden met weinig draagkracht zoveel te dragen krijgen. De vrijwilligers in Göncruszka voelen zich enorm gesteund door onze betrokkenheid, gaven en gebed.
U kunt uw gift overmaken op de rekening van de ZWO onder vermelding van Hulp Hongarije-Oekraïne. Het rekeningnummer is NL82RABO0373738900 t.n.v. Diaconie Protestantse Gemeente Roermond inz. ZWO.
U kunt ook via de site geld overmaken. Via deze link: https://site.skgcollect.nl/233/pagina/3933/zwo.html
Als u de bovenste mogelijkheid kiest weten we dat het voor Hongarije is. Het geld zal door de ZWO worden overgemaakt naar Hongarije.
Verslag
1 maart
Direct na mijn aankomst werd ik meegenomen naar Záhony, dit is de Hongaarse grensovergang, aan de Oekraïense kant ligt Chops. 3x per dag komen er overvolle treinen aan met veel vertraging. Levente en Zsuzsa rijden bijna dagelijks naar de grens, met een auto volgeladen met hulpmateriaal (eten, luiers, medicijnen etc.). In het begin was alles erg ongecoördineerd, maar nu wordt de inzet van vrijwilligers gecoördineerd door de “Hongaarse Hervormde liefdadigheidsdienst”. Levente en Zsuzsa zijn hierin erg belangrijk, vooral vanwege hun vele connecties. In elk team aan de grens staat iemand die Engels spreekt (vooral voor de internationale studenten die uit Kiev vluchten) en iemand die Oekraïens spreekt. Op de school in Göncruszka werken 3 leraren uit Oekraïne, zij maken ook onderdeel uit van de teams aan de grens. Via hen komt er ook betrouwbare informatie uit Oekraïne. In Chops moeten mensen uren, soms dagen wachten voor ze de grens over kunnen. De plaatselijke parochie probeert daar te helpen, maar er was geen geld meer. Er werden in Göncruszka levensmiddelen ingezameld en de grens over gestuurd, maar deze goederen werden door militairen geconfisqueerd. Dus wordt er nu gezocht naar andere manieren om de mensen die nog in Chops zijn van voeding etc. te voorzien. Netwerken en flexibiliteit zijn de hele dag nodig. Er komen niet alleen Oekraïners de grens over maar ook veel Roma, die hopen in Hongarije te mogen blijven en dan gebruik te kunnen maken van de Hongaarse voorzieningen. Er is een grote bereidheid om te helpen. Gisteren stond er een groep uit Duitsland voor het stationsgebouw in Záhony, zij deelden gratis warme soep uit met knoedels erin. Op hun auto stond: Fuck you Putin! Als “groene engelen” staan de vrijwilligers van de Hongaarse Hervormde Liefdadigheidsdienst te wachten aan de grens (op 9 verschillende locaties red.), goed zichtbaar in hun knalgroene jassen.
Er wordt vaak gevraagd of het nuttig zou zijn hulpgoederen te sturen. Het probleem is dat er van dag tot dag verandert wat er nodig is. Er worden dagelijks lijsten gemaakt van spullen die nodig zijn en mensen uit Göncruszka en omgeving geven wat ze kunnen en indien nodig worden er spullen bijgekocht. Daarom is geld nu veel bruikbaarder dan goederen. Er zijn meer dan 200 slaapplaatsen beschikbaar in Göncruszka en omgeving. Vaak in particuliere woningen waar mensen inschikken om plaats te maken voor vluchtelingen. Velen wachten ook nog op familie of bekenden uit de Oekraïne. Voedsel kan gratis worden afgehaald in de sociale keuken, die wordt gerund door de vrijwilligers uit de kerkgemeente van Göncruszka.
Er staan nog lange, lange rijen aan de grens.
We hopen, bidden, en handelen waar mogelijk.
4 maart
Alleen al in Záhony worden vandaag tot 6.000 vluchtelingen verwacht die na een lange wachttijd aan de Oekraïense grens worden doorgelaten. Als ze de Hongaarse grens passeren kunnen ze eerst iets te drinken of een maaltijd krijgen, of een voedselpakket voor onderweg of luiers als dat nodig is. Elke aankomende persoon zich eerst registreren (ook daar: lange rijen en wachten). Dan worden de mensen “overgeplaatst”, ofwel naar het “slaapkamp” in een sporthal in
in Záhony voor één nacht zodat ze de dag erna verder kunnen reizen, of naar een accommodatie in de omliggende dorpen. Eerlijkheidshalve moet ook worden gezegd dat vluchtelingen niet overal welkom zijn, of “bepaalde” niet, vooral wanneer studenten uit Afrika (die studeerden in de Oekraïne) of Roma-vrouwen met kinderen moeten worden ondergebracht, is er soms een “nee, dat willen we niet”. Maar zou dat bij ons anders zijn?
Het grootste probleem is nu dat er veel te veel vluchtelingen arriveren. Velen willen doorreizen maar er zijn ook velen die absoluut hier in de buurt willen blijven. Steeds meer Hongaarse families of delen daarvan komen uit West-Oekraïne (dat is het deel van Oekraïne dat “vroeger” tot Hongarije behoorde). Als ze nu hun huizen verlaten weten ze dat ze niet (meer) terug kunnen, omdat hun huizen onmiddellijk “bezet” zullen worden door vluchtelingen die uit het oosten van het land komen dus: ze willen hier in de buurt blijven.
Het zoeken naar onderdak hier gaat door en zal waarschijnlijk nog een lange tijd doorgaan zo ook de vluchtelingenstroom…
Er is een idee geboren om leegstaande huizen in Göncruszka te kopen en deze na het meest noodzakelijke onderhoud ter beschikking te stellen aan vluchtelingen. Maar of dat te realiseren is…
11 maart
Op dit moment komen veel Roma de grens over. Waarom? Omdat het nu kan. Normaal gesproken is een paspoort nodig om de grens te passeren en Roma hebben doorgaans geen paspoort. Nu kan en mag iedereen de grens over zonder paspoort. In Oekraïne is er geen sociale bijstand en in Hongarije wel, dus Hongarije is een aantrekkelijke plek. Roma leven nogal “anders”. Ze trekken in alle lege huizen, schuren etc.. Dit leidt tot protesten van de plaatselijke bevolking. Zsuzsa werkt al 16 jaar met Roma, maar met zo’n grote toename in zo’n korte tijd is het niet mogelijk dit in goede banen te leiden. Een lastige situatie die gemakkelijk kan leiden tot conflicten. Een gemakkelijke oplossing is er niet.
Iemand vroeg wat er gebeurt met gehandicapten: Ook zij worden zo goed mogelijk begeleid en er wordt gezocht naar plaatsen in een verpleeghuis als dit nodig is. Gebruik maken van netwerken, flexibiliteit en creativiteit worden maximaal benut.
Göngruszka is verbonden met verschillende partnerkerken in Nederland, Duitsland en Zwitserland waar hulp vandaan komt. Er kwam mensen uit Duitsland met een volle auto die eigenlijk bedoeld was voor een andere grensplaats, maar die besloten hier uit te laden. Deze solidariteit geeft hier moed! Zonder deze steun zou het werk hier veel moeilijker zijn. Jullie zijn allemaal erg belangrijk!
In de vorige update schreef ik over de mogelijkheid om huizen te kopen en hier vluchtelingen in onder te brengen. Het begint vorm te krijgen, de eerste 35.000.- Zwitserse Franc (bijna €34.000 red.) is binnen.
Levente probeert nu te kijken welke huizen in aanmerking komen. Er wordt gekeken naar de aankoopprijs, maar ook wat er aan gedaan moet worden om het bewoonbaar te maken. Wat ook belangrijk is: elk huis in Göncruszka heeft een groente- en/of fruittuin die erbij hoort, deze kan ook weer gebruikt worden om groente te verbouwen voor de sociale keuken. Er zal uiteraard ook gekeken moeten worden wie er in aanmerking komt om in zo’n huis te wonen. We zijn blij met deze perspectieven.
Jullie krijgen allemaal de hartelijke groeten van mij en Levente en Szusza en alle andere medewerkers.
18 maart
Er zijn veel verhalen te vertellen; dit is er een: Twee vrienden uit Bazel wilden hierheen komen om een gezin (of moeder met kinderen) naar Bazel te brengen. Dus reden ze weg – volgeladen met spullen waarvan wij hadden aangegeven ze te kunnen gebruiken (80 nieuwe dekens, kussens, overtrekken en lakens aan boord van de VW-bus. Deze zullen worden gebruikt in het jeugdgebouw om daar mensen op te vangen. Terwijl zij onderweg waren strandde een moeder met 4 kinderen uit de Oekraïne in Kosice (Tsjechische Republiek (20 km van Göncruszka red.)). Daar stond ze op het station, met geen idee waar ze nu heen moest… gewoon weg van de oorlog! Er werd omgeroepen met een megafoon: “Moeder met 4 kinderen zoekt overnachtingsmogelijkheid”. Een Slowaakse vrouw die hier in Göncruszka woont met haar gezin, maar in Kosice werkt en net op doorreis was op het station, meldde zich met een overnachtingsmogelijkheid. Zo kwamen deze Oekraïense vluchtelingen naar Göncruszka. Levente hoorde ervan en vroeg of ze misschien naar Basel wilden gaan… en zo vertrok het gezin naar Basel.
Het dichtbij meemaken van mensen die moeten vluchten, die zich in een nieuwe vreemde wereld begeven, roept ook vragen op. Hoe snel zullen zij hun draai vinden in de nieuwe plaats, de taal leren, werk vinden, naar school gaan? Ik las net dat 9000 mensen uit Oekraïne zich gisteren in Zwitserland hadden geregistreerd. 9000 individuele lotsbestemmingen, en er komen er steeds meer bij ….
Veel dingen zijn onvoorspelbaar: benzinestations dicht. Na verloop van tijd werd duidelijk waarom: de benzine- en dieselprijs bleef stijgen, en de regering voerde toen een prijslimiet in, d.w.z. dat de benzinestations slechts een bepaalde prijs mochten vragen van degenen die tankten – maar aangezien deze vaste prijs lager was dan hun aankoopprijs, sloten zij de benzinestations. Gelukkig is er op dit moment weer diesel…
Levente zit veel aan de telefoon, regelt en organiseert overnachtingsmogelijkheden, rijdt mensen – zelfs midden in de nacht als dat nodig is -, coördineert donaties, brengt hulpgoederen naar de plaats waar ze nodig zijn. Zsuzsa en haar team met hun groene jassen (teken van de Hongaarse Hervormde Hulporganisatie) staan altijd aan de grens in Záhony met alle mensen die na lang wachten eindelijk met de trein in Hongarije aankomen, met kinderen en honden en katten en honger en dorst en veel vragen in hun gezichten. Levente heeft ook een groen jasje en is ook steeds weer in Záhony .
En telkens weer zoeken en vinden ze (avontuurlijke) manieren om de parochie aan de Oekraïense kant van de grens met geld te ondersteunen, zodat ze voedsel kunnen kopen om de vluchtelingen aan de Oekraïense kant tijdens het wachten van het meest noodzakelijke te voorzien en ook zelf iets te eten te hebben.
Niet alleen zijn er elke dag nieuwe vluchtelingen uit Oekraïne maar er zijn ook mensen die uit Oekraïne gevlucht zijn, die al teruggekeerd zijn naar Oekraïne, omdat ze heimwee hebben, of omdat ze voor hun familie willen zorgen, of hun huis. We zien veel maar snappen niet alles. Daarom proberen in het moment te zijn, te geven wat op dit moment nodig is en helpen waar hulp gevraagd wordt. En te leren leven met vragen.
Elke dag komen er meer de grens over, zijn er meer slaapplaatsen nodig en ook langetermijnperspectieven voor degenen die hier willen blijven – allemaal tegelijk.
En dan is er nog een begrafenis en kerkdiensten en vergaderingen en kleuterschoolactiviteiten en schoolactiviteiten, kortom het “normale” leven.
Er zijn veel mensen hier in Göncruszka en omgeving die nog familieleden in Oekraïne hebben (ook familieleden die erover nadenken of ze moeten vluchten of blijven en hopen dat er snel een einde komt aan deze moorddadige oorlog…). Alles zo dicht bij elkaar…
Ja, de onzekerheid is soms moeilijk te verdragen; niemand weet hoe lang de oorlog zal duren. Niemand weet of het zich zal uitbreiden naar het westen van Oekraïne (de eerste aanvallen hebben nu plaatsgevonden op Lviv/Lemberg, een grote stad in het westen van Oekraïne waar momenteel veel vluchtelingen zijn. Niemand weet of en wanneer familie uit Oekraïne zal komen… Elke dag is een nieuwe uitdaging.
Het restaurant (sociale keuken red.) kookt elke dag meer dan besteld en met de gestegen voedselprijzen is dit ook een uitdaging. Het restaurant kookt voor de vluchtelingen hier en in de naburige dorpen, waar geen kookgelegenheid is in de groepsaccommodaties.
Veel internationale studenten uit Kiev die in Vizsoly waren ondergebracht (het restaurant voorzag hen ook van eten) konden intussen doorreizen naar Boedapest – daar is plaats voor hen gemaakt in studentenwoningen, en zo dicht bij bibliotheken kunnen ze nog een beetje doorwerken. Natuurlijk hopen zij allen zo spoedig mogelijk naar de universiteit in Kiev terug te kunnen keren om hun studie voort te zetten.
Vanaf zondag zal de dienst weer in de kerk plaatsvinden. Januari en februari waren veel te koud, de kerk kan niet verwarmd worden! De diensten waren in het warme restaurant…) – en het is nu nog steeds erg koud (in de kerk).
Dat is het centrum van alle activiteiten hier (voor vluchtelingen uit Oekraïne, voor school en kleuterschool, voor Zsuzsa’s werk in Vilmány, voor de vele uitstapjes naar de grens in Záhony): Gods liefde brengen aan de mensen, deze liefde en zorg van God tastbaar maken. Gods koninkrijk opbouwen en helpen waar mogelijk. Altijd geloven dat God met ons is en ons geeft wat we nodig hebben aan energie en geloof.
Dank u allen voor al uw medeleven (dat is zo belangrijk!), dank u voor alle donaties.
Veel van de noodverblijven hier en op andere plaatsen zijn “nood”-verblijven, niet geschikt voor langer verblijf – en veel mensen die nu zo snel mogelijk willen terugkeren, zullen op den duur beseffen dat dit niet mogelijk is. Dat hun “thuis” in Oekraïne niet meer bewoonbaar is, gebombardeerd en verwoest, dat ook alle buren er niet meer zijn. Dit zijn problemen die snel op ons afkomen en antwoorden nodig hebben die nog moeten worden gezocht.
Bedankt voor alles – voor het doneren en ook voor het denken aan de mensen hier. Jullie zijn erg belangrijk voor het werk hier, ook met elke gedachte en elk gebed! Deze solidariteit versterkt de saamhorigheid over de grenzen heen….
Dus heel erg bedankt! En je bent belangrijk, zelfs als je niets doneert. Dat is wat ik hier wil zeggen!
Hartelijke groeten van Levente en Zsuzsa en al het personeel en vrijwilligers hier.
Elke Rüegger-Haller
26 maart
Een tijd waarin zoveel niet te plannen valt! Voorbeeld: toen Zsuzsa en haar groep vrijwilligers woensdag naar de grens in Záhony gingen om Oekraïense vluchtelingen op te vangen, kwam er de hele dag NIEMAND! De reden: aan Oekraïense kant was er de hele dag een luchtalarm zodat niemand in de treinen kon stappen. Daardoor was er aan de Oekraïense kant van de grens behoefte aan veel extra schuilplaatsen, voedsel en andere zaken voor de mensen die niet verder konden vanwege de alarmen.
Zsuzsa bezocht het grote vluchtelingenkamp in Záhony, keek rond en vroeg wat daar nodig was. Pantoffels, bijvoorbeeld, voor de kinderen (in de hulptransporten zitten vooral winterlaarzen, maar het begint ook hier lente te worden). En nieuw damesondergoed, omdat veel dames zich niet prettig voelen met 2e hands ondergoed. Zsuzsa vond nieuw ondergoed in een groot transport uit Nederland (24 ton) dat vorige week aankwam. Dit grote transport met hulpgoederen werd georganiseerd door een Nederlands echtpaar dat sinds een jaar in Hongarije woont – zij hebben een stichting opgericht waarmee zij steeds weer transporten naar Hongarije organiseren – vooral voor kindertehuizen (kleding, speelgoed) en ook voor kleuterscholen (de Talentum-kleuterschool in Göncruszka heeft reeds speelgoed van hen ontvangen). De planning van dit transport begon in 21 december (er was toen nog geen oorlog in Oekraïne) – toen de oorlog begon, werd de planning aangepast en werden er veel hulpgoederen aan toegevoegd, die hier nu zo nodig zijn. En dit koppel was er ook om te helpen met het uitladen en verdelen van de goederen. Ja – nieuw ondergoed was er, en 300 toilettassen (met douchegel en shampoo enz.) en veel prachtig speelgoed, het hele cultuurhuis in Göncruszka is tot aan het plafond gevuld. En nu moet dit allemaal uitgezocht worden en beslist worden wat waarheen gaat en wanneer. Niet alles kan nu worden verdeeld – om verschillende redenen:
Als er te veel wordt verdeeld, ontstaat er een zwarte markt, bijvoorbeeld in Oekraïne (veel dingen zijn daar nauwelijks meer verkrijgbaar of tegen zeer hoge prijzen – voedsel kost nu bijvoorbeeld veel meer dan voor de oorlog). Er zijn niet alleen mensen die van Oekraïne naar Hongarije komen, maar ook mensen die terugreizen naar Oekraïne, zij nemen soms alles mee terug wat ze hier konden krijgen en verkopen het ook. En de hulporganisaties hier bereiden zich voor op het feit dat er nog lange tijd mensen uit Oekraïne zullen blijven komen, zelfs als de oorlog morgen zou eindigen, zijn veel flats en huizen onbewoonbaar, verwoest. Mensen zullen niet allemaal onmiddellijk terugkeren, want waar moeten ze naartoe?
Dus moeten er vragen beantwoord worden zoals: Wat nemen we mee naar de grens in Záhony en wat naar het vluchtelingenkamp daar? Wat brengen wij naar de accommodaties hier in de buurt? Er zijn hier ongeveer 160 slaapplaatsen, verdeeld over 6 dorpen – ongeveer 80 plaatsen zijn op dit moment bezet. Maar dat verandert voortdurend, want sommige mensen trekken verder na 2 of 3 nachten, anderen blijven langer. Wat moeten we nog opslaan voor de komende weken en maanden, wanneer er nog mensen komen die ook kleren en schoenen nodig hebben en vooral waar moeten we het opslaan? Over een week moet het cultuurhuis weer leeg zijn, omdat dan de verwarmingsinstallatie wordt vernieuwd. Het is nog niet duidelijk waar spullen kunnen worden opgeslagen die pas over een paar weken of maanden nodig zullen zijn. De pakhuizen zijn vol of zijn omgebouwd tot slaapplaatsen, daarom blijft het verzoek staan: Organiseer op dit moment alsjeblieft geen hulptransporten meer!
En tegelijkertijd, hartelijk dank voor alles wat al gebracht is. Ja, het was allemaal erg belangrijk (en werd ook gedaan na overleg/”bestelling”): uit Bazel kwamen o.a. 80 nieuwe (en nog ingepakte!) dekens, kussens, overtrekken en lakens voor het jeugdkamphuis in Hejce. Dat is daar inmiddels afgeleverd, dus de opslagplaats is weer vrij. Daarna werd het magazijn weer gevuld met spullen uit Witten: kleding en veel kinderkleding, speelgoed, slaapzakken en luchtbedden. De kleding is al opgehaald, de kinderkleding ben ik op dit moment aan het sorteren op soort en maat, zodat het gemakkelijker terug te vinden is. De slaapzakken en luchtmatrassen zullen naar West-Oekraïne worden gebracht, slaapfaciliteiten zijn daar dringend nodig omdat steeds meer vluchtelingen naar West-Oekraïne komen en daar voorlopig willen blijven. De partnerparochies in West-Oekraïne worden ook van hieruit gesteund, ze hebben daar bijna geen geld meer en de voedselprijzen stijgen voortdurend.
Nogmaals: iedereen bedankt voor alles wat jullie hebben gedoneerd en gebracht – al jullie giften zijn een teken van solidariteit! En dat is zo belangrijk voor al de mensen hier die zich inzetten voor de vluchtelingen!
En nu het verzoek van Levente en Zsuzsa: Als u wilt blijven helpen, maak dan alstublieft geld over. Met dit geld kunnen we alle dingen kopen die nog nodig zijn. Ook de maaltijden die elke dag voor de vluchtelingen worden gekookt in het restaurant “tejjel-mézzel” (= de sociale keuken; de betekenis is “melk en honing”) kunnen ook met deze giften worden betaald! Er worden nu 80 maaltijden per dag gekookt voor vluchtelingen, die €5,35 per stuk kosten (inclusief het wegens corona verplichte wegwerp bord + bestek). Ook in Hongarije stijgen de voedselprijzen de hele tijd. Tejjel-mézzel kookt momenteel dagelijks zo’n 400 à 450 maaltijden voor 234 kinderen, onderwijzers, personeel, gasten en vluchtelingen dus we hebben onze handen vol!
Tot nu toe zijn er geen Oekraïense kinderen hier op de Talentum school maar dat kan zo veranderen.
Het “normale” leven gaat hier ook door. Vanaf maandag wordt het dak van het gebouw waar de honing wordt geslagen en opgeslagen verhoogd, er wordt extra opslagruimte bij gemaakt. Bij het restaurant wordt een waterput gemaakt (met waterrad). De waterleiding en de rioolbuis voor de wasruimte in de oude pastorie (dit is het gebouw waar het consultatiebureau in wordt gemaakt red.) zijn aangevraagd … en nog veel meer. En dat alles naast de normale werkzaamheden.
Over het “huizenproject”: de onderhandelingen over de aankoop van het eerste huis zijn aan de gang. Er is uit Zwitserland al een mooi bedrag binnengekomen van ongeveer €38.000 voor de aankoop van een of meerdere huizen. Nogmaals het idee van deze “vluchtelingenhulp”: de kerkgemeenschap koopt 1 of meer leegstaande huizen in Göncruszka, maakt één kamer zo klaar dat er een gezin in kan wonen. De rest van het huis wordt dan opgeknapt met de hulp van de bewoners (en het personeel en de professionals hier) en kan gebruikt worden als noodaccommodatie voor meerdere gezinnen. Elk huis heeft een tuin voor zelfvoorziening – dit is om gezinnen die hier op lange termijn willen blijven een perspectief voor de toekomst te geven.
Hartelijke groeten aan u allen ook van Zsuzsa en Levente!
Dank jullie allen voor het aan ons denken en dank u voor alle verbondenheid in deze niet-planbare tijden!
Vriendelijke groeten, tot de volgende keer
Elke